انواع فلوت کلید دار

فلوت ریکوردر

نام دیگر آن Fipple Flute یا English Flute است.
ساده ترین نوع فلوت می باشد و طرز نواختن آن بصورت مستقیم مانند کلارینت و بسیار ساده است.
بعلت سادگی نواختن معمولا برای آشنایی کودکان با موسیقی از آن استفاده می کنند.

چهار مدل اصلی دارد که عبارتند از :

1- Soprano که متداول ترین نوع آن می باشد، صدای آن بسیار زیر و برای ملودیهای شاد مناسب است. نت دو اول آن یک اکتاو پایین تر از نت دو میانی می باشد.
2- Alto بعد از سپرانو متداول ترین نوع است.
3- Tenor این مدل و مدل باس کمیاب و گرانقیمت هستند و صدای بم تری دارند.
4- Bass عضوی از این خانواده با صدای بسیار بم و مناسب برای ملودیهای غمگین.

یکی از معروفترین مارکهای این فلوت نیز یاماها می باشد و قیمت آن حدود 7-10 هزار تومان در مدل سپرانو است.

فلوت چوبی

این نوع فلوت از جنس چوب ساخته شده و تقریبا در تمام نقاط جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
البته نحوه ساخت آن در هر منطقه متفاوت است و بستگی به موقعیت جغرافیایی آن دارد. جنس چوب، قرار گیری سوراخها، قطر فلوت و شیوه نواختن از جمله این تفاوت ها است.

برای مثال در چین فلوتdizi ، در هند فلوت بانسوری، در اروپا فلوت آیریش و نیز در آمریکای لاتین پان فلوت مورد استفاده قرار می گیرند و همینطور در بسیاری از نقاط دیگرجهان صدها نوع مختلف از فلوت چوبی نواخته می شود.
ولی شباهتی که بین اکثر این سازها وجود دارد شیوه نواختن آن است که بصورت اریب می باشد. (همانند فلوت کلید دار)

در ایران نیز فلوت چوبی که در بازار موجود می باشد فلوت پیکولوی بدون کلید است و به نام فلوت عربی شناخته می شود گرچه در کشورهای عربی به ندرت از آن استفاده می شود.
در اصل شما با این فلوت می توانید ملودیهای ایرانی، عربی، ترکی وحتی هندی یا شرقی بنوازید و مهم نیست که اسم دقیق آن چه باشد یا متعلق به چه کشوری است.

این فلوت صدای بسیار زیبایی دارد و در نتهای بم تا حدودی شبیه به نی عربی می شود.

نواختن آن نسبت به فلوت کلید دار کمی مشکل است و ساختمان آن بگونه ایست که گام کروماتیک شرقی به آسانی در آن قابل اجرا می باشد. یعنی علاوه بر اجرای پرده و نیم پرده در گام غربی، نتهای ربع پرده نیز در آن نواخته می شود که آنرا در نواختن موسیقی مقامی و دستگاهی (ایران، ترکیه وموسیقی عرب) قدرتمند ساخته است.

یکی از ملودیهای زیبایی که بوسیله این فلوت نواخته شده است توسط استاد پرویز وزیری در سریال وفا می باشد.

انواع پلاستیکی که وجود داره قیمتشون بین 3 هزار تا 20 هزار تومانه ولی قیمت چوبی اون بین 50 هزار تا 150 هزار تومان می باشد.
مشخصات ظاهری که فلوت چوبی خوب باید داشته باشه اینکه از چوب مرغوبی ساخته شده باشه مثل عناب و رنگ اون هم باید تک رنگ و تیره باشه. حتما هم امتحان کنید تا صدای نتهای بم رو در بیارید.

نکته پایانی اینکه الآن بهترین الگوی ساخت این فلوت، فلوت استاد وزیری می باشد.

نحوه نواختن فلوت چوبی هم مانند نواختن فلوت کلید دار است. فقط انگشت گذاری آن فرق می کند و سوراخها نیز بدون کلید میباشند.
این نوع ساختار مزیتی دارد وآن اینست که می توانید با حرکت انگشتان افکت زیبایی به کار خود بدهید. مثلا وقتی می خواهید چند نت را بصورت Legato (اجرای چندین نت پشت سر هم با یک نفس و بدون قطع شدن صدا) و آرام اجرا کنید می توانید انگشتها را روی سوراخ بکشید (یعنی انگشت خود را یکدفعه روی سوراخ نگذارید یا سریع از روی آن برندارید) اینکار باعث می شود که صدای فلوت هنگام شنیدن مانند صدای ویولن شود (البته بعد از چند سال تمرین).

در انواع حرفه ای فلوت کلید دار نیز سوراخهایی که کلید بر روی آن قرار می گیرد باز هستند (در اصطلاح open hole ) تا بتوان از مزیتهای این نوع ساختار در آنها استفاده کرد.

از جمله آنها نیز تولید صدای بلند تر، توانایی پوشاندن قسمتی از سوراخ توسط انگشت و همچنین پاسخگویی سریعتر به جریان باد خواهد بود.

  تکنیکهای نواختن

یکی اینکه شما برای اجرای قطعات تند و مقطع (Staccato ) باید از زبان خود استفاده کنید. یعنی برای نواختن چند نت مقطع کنار هم، فقط یک فوت کنید ولی با زبان خود در حالت گفتن کلمه tu-tu-tu هوا را بریده بریده به داخل فلوت بدمید. باید آنقدر تمرین کنید تا صدای زبان به گوش نرسد. دقت کنید که از گلو برای بریدن صدا استفاده نکنید (مانند حالتی که سوت می زنید) چون در این حالت، گلو نیز صدایی از خود مرتعش می کند. البته ممکن است در حالت عادی محسوس نباشد ولی اگر شما صدای خود را ضبط کنید متوجه خواهید شد. تکنیک دیگر لرزاندن صدا (Vibrato ) می باشد. برای این کار هنگامی که هوا از داخل ریه به سمت دهان حرکت می کند با گلوی خود جلوی باد را بگیرید و سریعا رها کنید.(بسیار نرم این کار را انجام دهید) با تکرار این حرکت در چند ثانیه افکت زیبایی به کار داده خواهد شد.

البته این هنگامی است که شما بر روی یک نت تکیه می کنید و آنرا مقداری می کشید.

تکنیک دیگر لرزاندن صدا (Vibrato ) می باشد.

برای این کار هنگامی که هوا از داخل ریه به سمت دهان حرکت می کند با گلوی خود جلوی باد را بگیرید و سریعا رها کنید.(بسیار نرم این کار را انجام دهید)
با تکرار این حرکت در چند ثانیه افکت زیبایی به کار داده خواهد شد.

البته این هنگامی است که شما بر روی یک نت تکیه می کنید و آنرا مقداری می کشید.

نگهداری و مراقبت از فلوت

اولین نکته اینکه رطوبت دشمن فلوت است. پس همیشه آنرا در جای خشک و دور از گرد و غبار نگهداری کنید. درون فلوت باید همیشه تمیز و خشک باشد. بنابر این بعد از هر بار تمرین، قطعات فلوت (سر – بدنه – پایه) را از هم جدا کرده و یک پارچه نخی نرم را بوسیله میله تمیز کننده از داخل آن عبور دهید. پد هایی که در زیر کلید ها وجود دارند از جنس نمد هستند به همین دلیل مراقبت از آنها اهمیت ویژه ای دارد. سعی کنید بعد از هر تمرین آنها را با پارچه نخی به آرامی و با دقت خشک کنید. اجزای متحرک فلوت از جمله فنرها را بوسیله یک قلم موی گرد گیری نرم، ماهی یک بار تمیز کنید. دقت کنید که از پارچه برای تمیز کردن این قسمتها استفاده نکنید. هیچ ماده روغنی یا نفتی را برای تمیز یا براق کردن فلوت بکار نبرید.(ریکوردر) در مورد فلوت کلید دار شما می توانید بعد از مدتی مثلا چند ماه آنرا روغنکاری کنید البته کلید ها، پدها و مکانیسم ها نباید کوچکترین تماسی با روغن داشته باشند. (می توانید آلات متحرک را جدا کنید) بعد از هر بار استفاده، فلوت را دوباره در کاور خود قرار دهید. حساس ترین قسمت فلوت دهنی آن می باشد. به هیچ وجه آنرا با فرچه یا قلم مو پولیش نکنید و فلزات دیگر را با آن تماس ندهید. برای تمیز کردن آن نیز می توانید از یک پارچه بسیار نرم نخی (آغشته به مقدار کمی الکل) استفاده کنید. لازم است که بعد از هر شش ماه قسمت سر فلوت را داخل آب ولرم مخلوط با مقداری صابون کاملا بشویید.    

هنگامی که شما فلوت را در دست می گیرید باید سه نقطه اتکا داشته باشد:

1- انگشت اشاره دست چپ - انگشت شصت دست راست - لب پایین تمرین نواختن را از اکتاو اول شروع کنید و سعی نکنید صدای نتهای پایین (بم) را از همین ابتدا درآورید. برای این کار بعد از قرار دادن فلوت در مقابل دهان بدون قرار دادن انگشتان برروی کلیدها، فوت کنید و تا وقتی این تمرین را انجام دهید که صدای صاف و بدون خش تولید شود. بهتر است بدانید که این تمرین ممکن است روزها و یا هفته ها طول بکشد تا صدای مطلوب به گوش شما برسد که این بستگی به پشتکار شما دارد. بعد از این مرحله سعی کنید نت سی (B) اکتاو اول را بنوازید. این کار را در نتهای بعدی تا نت دو (C) اول انجام دهید. دقت کنید که هرچه به سمت صدای بم می روید شدت فوت را کمتر کرده و در عوض هوای پر حجم تری به داخل فلوت بدمید.

/**/مطلب دیگه اینکه شما وقتی می خواهید یک ساز بادی غیر از فلوت کلید دار رو یاد بگیرید مثل ساکسیفون، کلارینت، ریکوردر یا سازهای بادی مشابه، از همون ابتدا صدای ساز رو می تونید در بیارید و همین باعث دلگرمیتون می شه. ولی در فلوت چون برای تولید صدا زبانه ای وجود نداره و صدا از برخورد باد با لبه دهنی فلوت تولید می شه به همین دلیل ممکنه مدت زیادی طول بکشه تا شما فقط بتونید صدای خش داری از فلوت استخراج کنید. همین دلیل باعث دلسرد شدن از ادامه یاد گیری فلوت خواهد شد. /*]]-->